Mijn dierbare vriendin Vera Srbinović is zaterdag 14 maart plotseling overleden. Vera was een vooraanstaande Servische dichteres die al lang in Den Haag woonde.
Samen hebben we twee bundels van haar werk in het Nederlands vertaald, ‘Engel in wolken gehuld’ en ‘Alsof de sterren daalden.’
We hebben vele en lange gesprekken gevoerd , waarin zij vertelde over haar leven als student Engels en literatuur en als jong dichteres in Belgrado in de jaren zestig van de vorige eeuw, toen zij als enige vrouw lid was van de Neo Symbolisten. Maar ook over haar geliefde broer, een belangrijk Servisch kunstenaar, de reizen met haar man en het leven met haar gezin in Den Haag.
Het waren gesprekken waarin ik ook de Byzantijnse wereld met zijn eeuwenoude tradities waaruit zij stamde, leerde kennen en zij mij vertelde hoe zij vaak ’s nachts haar gedichten met de hand schreef. Ze heeft nog tientallen ongepubliceerde gedichten op kleine papiertjes achtergelaten. Maar ze vertelde ook van haar frustratie over het aanvankelijke gebrek aan erkenning in haar geboorteland, en de verrassende opleving van de belangstelling voor haar werk sinds enkele jaren, waardoor zij in alle literaire bladen en kranten werd geroemd als een van de vernieuwers van de Servische poëzie. Haar werk werd vertaald in het Engels en verscheen in 2010 in de Verenigde Staten. Omdat niemand haar in Den Haag als dichteres kende, was zij heel verheugd over een groot interview dat in mei 2019 in de weekkrant Den Haag Centraal werd gepubliceerd.
Zo is een grote vriendschap ontstaan. Onlangs gaf zij mij een klein boekje, getiteld ‘Stećci’, met teksten voor fictieve eeuwenoude grafstenen, die in de Balkan alom bekend zijn. Ik heb ze nog vertaald en daar was ze blij mee. Misschien zullen we ze nog eens uitgeven als nagedachtenis aan mijn fascinerende lieve vriendin.
Als in memoriam heb ik dit gedicht over haar geschreven.
Vera is dood,
zij stierf plotseling
alsof het zo moest zijn:
in deze surrealistische tijd,
na maanden van ziekte
en zorg voor haar geliefden
in het land waar niemand wist
wie zij was: Byzantijnse prinses,
dichteres van het verlangen.
Opnieuw hoor ik haar verhalen
over Belgrado, haar vrienden,
de dichters van haar jeugd,
de broer van haar portret,
glanzend glas, fresco’s,
de pijn van het verwijt
te zijn gevlucht,
terwijl zij elders leefde
in haar Byzantium,
haar trotse beschaving.
Zij is nu haar woorden geworden,
eeuwenoude woorden die zich verspreiden
als ‘vuurvliegjes dronken van aardse schoonheid.’
Slaap kalm
In het mos
De stroming van
tijd zal voorbijgaan
Lang zal iemand
om jou rouwen, en daarna
alleen de vogels.
‘vuurvliegjes dronken van aardse schoonheid’, uit: ‘Simonida’ door Vera Srbinović, vertaald door Theo Monkhorst.
‘Slaap kalm … ‘ uit: ‘Grafstenen’ (‘Stećci’) door Vera Srbinović, vertaald door Theo Monkhorst (2020).
Op mijn YouTube kanaal lees ik binnenkort gedichten van Vera Srbinović voor.
