Gedichten en verhalen van Theo monkhorst

Lovende recensies President Nice

Recentie Boekenkrant

Vier sterren voor President Nice. ‘Dialogen om je vingers bij af te likken in fascinerende roman.’

Toekomstfantasie of realiteit?

“Can we survive technology” (John von Neumann, 1903-1957) is het motto van President Nice van Theo Monkhorst (1938). Neumann wordt beschouwd als een van de grootste wiskundigen van de moderne tijd en was onder meer betrokken bij de ontwikkeling van de atoombom. Het motto zou je kunnen zien als de ‘perfecte omslag’ voor Monkhorsts meeslepende en fascinerende roman. President Nice zou je dystopisch kunnen noemen. Denk aan 1984 van George Orwell, een werk dat in 1948 werd geschreven en een blik op de toekomst in 1984 gaf. Of aan Brave New World (1932) van Aldous Huxley waarin het draait om massaproductie en behoeftebevrediging en waarin de maatschappij volledig beheerst wordt door de technologie. Monkhorsts roman is actueel en gunt je een blik op de politieke wereld van nu. Macht, idealisme en technologie komen met elkaar in botsing.

Musk, Trump, Biden?
Lees het boek en je krijgt meteen associaties met wat er in de Verenigde Staten aan de hand is. Daar lijkt onder president Trump de macht bij oligarchen te komen liggen. Ze zaten er allemaal bij tijdens de inauguratie, de superrijken: Elon Musk, Jeff Bezos en Mark Zuckerberg. Vooral Musk lijkt een belangrijke persoon en krijgt zelfs een functie in de regering van Trump. Staat de democratie onder de druk? Is men echt vrij? De historie leert dat er altijd een tegenbeweging op gang komt. Monkhorst heeft het in zijn roman overigens nergens over de Verenigde Staten, Trump of Musk.

Scharnierpersonage
Jean Nice is een personage dat trekjes van Musk vertoont. Hij is een ondernemer, een digitale denker, een technocraat, allerminst een democraat en vooral egocentrisch. Hij wil de mensheid redden van zijn zelf veroorzaakte ondergang op aarde en een nieuwe digitale mensheid beginnen op Mars (!). De huidige president Alexander heeft op het nippertje een wereldoorlog voorkomen, veroorzaakt door de satellieten – killersatellieten- van Nice die om de aarde cirkelen. Alexander heeft Nice gevangen gezet. Nice, die de pers alleen nodig had voor propaganda, heeft nu journalist Peter uitgenodigd om zijn verhaal op te schrijven.

Peter is de ik-verteller, maar moet niks van Nice hebben. Toch fascineert de man hem. Hij is een technisch ondernemer en voelt zich volledig vrij in de gevangenis Hij ontwikkelt er een game die verstrekkende gevolgen kan hebben. Hij wil een leider worden in het veroveren van de ruimte. Dat wil hij doen “door mijn eigen bewustzijn te kopiëren in algoritmen, waardoor een nieuwe mens zal ontstaan die geen aardse zuurstof nodig heeft, maar genoegen neemt met de elektriciteit van de zon op de planeet Mars, de evolutie van de galactische mens. […] Ik heb iets in gang gezet wat niet te stoppen is.” Alexander (die heeft wel iets van Biden) nodigt Peter ook uit. Hij wil weten waar Nice mee bezig is. Zo wordt Peter een scharnierpersonage tussen de twee mannen, die ooit vrienden waren. En wordt Peter ook gebruikt?

Nice for president
Dan besluit Nice zich kandidaat te stellen voor het presidentschap. Hij richt een partij op: De Vrijheidspartij. Middels hologrammen en oneliners als “vandaag begint de vrije toekomst”, “technologie zal jullie vrijheid bezorgen”, “jullie welvaart is geen vrije welvaart, maar een schijnwelvaart, want de toeslagen van de staat zijn in wezen handboeien die jullie je vrijheid afnemen.” Hij introduceert het empirisme, “het proefondervindelijk regeren met als uitgangspunten: vrijheid, inspraak, innovatie, technologie, avontuur en Mars.” We zullen permanent onderzoek doen naar de volkswensen. Daar zullen we naar handelen.”

Nice denkt in algoritmen, AI zorgt voor zijn teksten en influencers spelen een rol. Hij wint snel aan populariteit. Alexander ziet dat er een ‘monster’ aan het groeien is. Kan hij het stoppen? Hij besluit als ‘running mate’ Lida McKInsey te benoemen, een gekleurde, beeldschone vrouw. Ze zegt: “Het gaat niet om de inhoud, maar om de performance.” Ze blijkt belangrijk in de verkiezingsstrijd. In de debatten met Nice is Alexander sterker: “de strijd tussen logica en liefde.” Maar gaat hij ook winnen? Zal democratie zegevieren? Het verhaal holt naar een climax en dan is er die laatste regel van het boek, die alles weer in een ander perspectief zet.

Strakke structuur
Theo Monkhorst heeft zijn verhaal, dat leest als een thriller, in en strakke structuur neergezet. Peter vormt de schakel in de ontwikkeling van het verhaal. Nu eens staat Alexander centraal, dan weer Nice. Persoonlijke reflecties van de personages, zelfs filosofische vergezichten passeren de revue. Thema’s als de complexiteit van leiderschap, idealisme, de onvoorspelbare impact van technologie op de samenleving, egocentrisme, morele dilemma’s, de spanningen tussen idealisme en realisme, tussen menselijke normen en waarden en technologische vooruitgang en in wat voor een samenleving willen we leven komen aan de orde.

Monkhorst heeft een ragfijne stijl, de dialogen zijn om je vingers bij af te likken. Hij schrijft helder, geen woord te veel, toegankelijk. Als Nice aan het woord is kun je de stijl polariserend noemen, Alexander kiest voor een wat diplomatieker benadering/stijl. Deze tegenstelling zorgt voor uitvergroting. Peter (het alterego van Monkhorst, de observator, de duider? Natuurlijk is deze roman fictie!) formuleert de kern van het verhaal: “Wat Nice doet is de discussie die de basis vormt voor de democratie, veranderen in propaganda. De dialoog is veranderd in een monoloog.” Is er nog ruimte voor een leider die oog heeft voor de menselijkheid in een wereld die steeds meer gedomineerd wordt door harde retoriek en politiek theater.

Actualiteit
De auteur heeft met President Nice een verhaal geschreven waarin hij scherpzinnig de botsing tussen maatschappelijke en persoonlijke vraagstukken aan de orde stelt. En hij laat je nadenken over onze samenleving en politiek, ook die van Nederland. En als ik dan naar de inauguratie van Trump op 20 januari 2025 zit te kijken en Musk zie juichen als Trump het over de reis naar Mars heeft dan krijg ik een onaangenaam gevoel. Kunnen weldenkende mensen de opmars van de superrijken en de daarmee gepaard gaande ondermijning van de democratie een halt toeroepen, of bijsturen? Hopelijk blijkt President Nice toekomstfantasie.

Bron: https://boekenkrant.com/recensie/president-nice/


Recentie NBD Biblion (de nationale bibliotheekorganisatie)

‘Meeslepend geschreven voor een breed tot literair lezerspubliek’

‘President Nice, Een dystopische, waarschuwende roman over een wereld in de nabije toekomst waarin algoritmen en kunstmatige intelligentie de dienst uitmaken. In deze roman worden drie hoofdpersonen gevolgd in een wereld die dicht bij de huidige realiteit ligt.

Jean Nice, een technocraat met een Elon Musk-achtige uitstraling, werkt zich vanuit de gevangenis op tot presidentskandidaat. President Alexander, die ethisch zuiver is, probeert zijn herverkiezing veilig te stellen terwijl hij onder druk staat. Peter, de biograaf van Nice, observeert en manipuleert beide mannen, maar raakt zelf verstrikt in hun politieke spel. Het verhaal beschrijft de botsing tussen de oude, analoge, democratische en menselijke wereld en een nieuwe, libertaire, digitale, gerobotiseerde werkelijkheid waarin kunstmatige intelligentie en algoritmen het voor het zeggen hebben. Meeslepend geschreven. Voor een breed tot literair lezerspubliek.

Theo Monkhorst (1938) is een bekende Nederlandse auteur. Hij publiceerde romans, poëzie en toneelstukken. Hij schreef eerder over het thema AI in ‘Rozen en rook’ (2020).

bron: https://www.indeknipscheer.com/wp-content/uploads/2025/01/recensiePresidentNice.pdf


«Dit is nu eens echt eens een boek dat ‘unputdownable’ is.»
door Ezra de Haan.

Beroemd geworden romans als 1984 van George Orwell en Wij van Jevgeni Zamjatin worden vaak gezien als visionaire werken die helaas de waarheid over de toekomst voorspelden. Vergeten wordt daarbij dat beide auteurs eigenlijk niets anders deden dan de werkelijkheid van alledaags dictatoriaal Rusland te vermengen met de logische uitkomst daarvan op de toekomst. Wat beide auteurs ook voor ogen hadden, was een dystopie te schrijven waarmee de wereld gewaarschuwd zou worden. Orwell voorzag bijvoorbeeld de toekomst van 1984 in zijn in 1948 geschreven meesterwerk…

Theo Monkhorst schuift met President Nice aan bij deze schrijvers waarbij we Aldous Huxley met zijn Brave New World niet mogen vergeten. Allemaal zagen ze de gevaren van vergaande technologie en ratio in, vooral omdat het traditionele waarden als liefde en trouw, maar vooral de vrije keuze voor een individueel bestaan in gevaar zouden kunnen brengen. Het mag duidelijk zijn dat de klassieke voorbeelden van Monkhorst totaal geen idee hadden van de huidige technologische ontwikkelingen.

Wat zij voorspelden is inmiddels oude koek en de gevaren van Artificiële Intelligentie, internet en moderne media, om er slechts een paar te noemen, gaan verder dan de nachtmerrie waar ze bang voor waren. Los daarvan maken we mee dat in de wereld van vandaag een door ego gedreven maniak als Trump de kans krijgt nogmaals president te worden Helaas is het ware gevaar Elon Musk, de rijkste man ter wereld, bezitter van X, Tesla, SpaceX, Starlink, Neurolink en AI, kunstmatige intelligentie. Deze ondernemer strooit met geld in de hoop Trump aan de macht te brengen en daarmee zichzelf. Tot zo ver de werkelijkheid. Theo Monkhorst gaat van een megalomaan iemand als Musk uit. Wat zou er gebeuren als iemand met zijn intelligentie en fortuin zou streven naar het presidentschap? De vorm om zijn verhaal te vertellen is slim gekozen. De verteller Peter is een journalist die de kans krijgt de biografie van Jean Nice te schrijven, de Elon Musk-achtige technocraat die zijn dagen in een gevangenis slijt. Eenmaal daar in gesprek met hem leert Peter dat Nice vrijheid totaal anders beleeft dan anderen. “Hier ben ik even vrij als waar ik ook ben. Dat wil zeggen: mijn bewustzijn, het enige wat ertoe doet is niet opgesloten. Het bewustzijn is kenmerkend voor de mens. Daarom kun je een robot met het bewustzijn van een mens zien als een nieuwe evolutie van de mens.”

Jean Nice droomt van Mars, de plek waar zijn bewustzijn in robots door zal leven. Empathie is hem vreemd, was ook overbodig als ondernemer en hij meent dat het dankzij alle technologie die hij voor handen heeft mogelijk is ook verkiezingen te winnen. De gesprekken die Nice met de journalist Peter heeft, geven inzicht in zijn rechtlijnig, maar uiterst succesvol denken.

Vrijwel haaks daarop zijn de gesprekken die Peter met Alexander, de regerende president heeft. Waar Nice slechts oog heeft voor de toekomst en de mogelijkheden daarvan, met name voor zichzelf, ziet Alexander een monster in kracht toenemen, ondanks dat hij in een cel zit.

Het vraagt de nodige tijd totdat Peter inziet dat hij door beide presidentskandidaten gebruikt wordt om inzicht te krijgen in hun tegenstander en de manipulatie daarvan. Maar al eerder wordt hij gewaar dat Nice, die zich voordoet als iemand zonder angst, niets menselijks vreemd is. Wanneer hij hem vraagt naar zijn drijfveer komt het woord woede tevoorschijn. Het gesprek dat daaruit voortkomt is veelzeggend. Peters tevredenheid komt tegenover de neiging tot perfectie bij Nice te staan. Werkelijke betrokkenheid ontbreekt en ondanks alle kwaliteiten als uitvinder en ondernemer mist de presidentskandidaat menselijke kwaliteiten als intuïtie en empathie.

Nice denkt in algoritmen en zijn digitale klonen. Wanneer hij, na veel manipuleren, de ruimte krijgt zich persoonlijk in de buitenwereld met zijn campagne te bemoeien, laat hij het over aan sprekende hologrammen die een betere versie van hemzelf tonen en letterlijk overal kunnen opduiken. A I schrijft zijn teksten die voortdurend aan de situatie worden aangepast. Een leger aan influencers, bloggers, buzzers en makers van fake news staat hem bij.

Alexander, een goed voorbeeld van de ouderwetse manier van campagnevoeren, doet erg aan Biden denken. Een brave, oude opa met de beste bedoelingen die tegenover een beest komt te staan. Doordat Peter zowel met Nice als met Alexander in gesprek blijft, krijgt hij de mogelijkheid hun denken net dat zetje te geven dat ze nodig hebben om inzicht te krijgen over hun situatie. Dat de journalist meerdere passen achterloopt bij de hyperintelligente Nice zorgt voor een voortdurende spanning, zowel bij hem als bij de lezer.

Net zoals bij de huidige en vorige verkiezingen in de Verenigde Staten verbijsterende momenten elkaar in rap temp afwisselden, weet Monkhorst onze aandacht voortdurend op te eisen. Dit is nu eens echt eens een boek dat ‘unputdownable’ is. Of zijn roman door de werkelijkheid ingehaald worden, zal de tijd leren. Politiek is een onderwerp dat veel mensen tot gapen brengt, ze vinden het saai of onbegrijpelijk, Theo Monkhorst bewijst het tegendeel, zijn roman President Nice is spannend als een thriller en verbaast je letterlijk tot de laatste regel.

Bron: Nieuwspoort Den Haag, 28 oktober 2024


Monkhorst legt de tegenstellingen zeer helder uit, in vlotte dialogen,
het wordt nergens zwaar, al is het onderwerp dat wel natuurlijk. Een
goed doordachte roman.

Marjo van Turnhout in Leestafel

Een journalist wordt gevraagd een biografie te schrijven van een man die in de cel zit. De journalist is de ik-figuur, van wie we pas ergens halverwege lezen dat hij Peter heet. Hij bezoekt de gevangenis diverse keren, waarbij hij zijn best doet een zelfstandige en neutrale journalist te blijven, maar tegelijk twijfels heeft of hij zijn gesprekspartner niet onderschat. Die gesprekspartner is Jean Nice.

Deze Nice is briljant, is niet bang om risico’s te nemen, en is zo schatrijk geworden, een man om rekening mee te houden. Hij heeft robots ontwikkeld en een digitale mens, die in feite klonen van hemzelf zijn. Hij is de grootste eigenaar van bewapende satellieten in de ruimte, en denkt het nucleaire gevaar afgewend te hebben door vanuit de ruimte een paar olieplatforms in het Midden-Oosten te bestoken toen er een incident was waarbij diverse landen betrokken waren, vriend en vijand. Dat was een fout: deze kwestie was de aanleiding tot zijn opsluiting. De regering dacht namelijk heel anders over deze aanval: Nice vormt een bedreiging van de wereldvrede. Hij is ook eigenaar van een sociaal netwerk, Infinity, dat mislukt is doordat Nice de gevolgen van vrijheid – van meningsuiting in dit geval – niet heeft onderkend.

Dit zijn inzichten die Peter heeft, Nice onderschrijft ze niet. In de gesprekken met Peter vertelt Nice over de plannen die hij heeft. Hij vindt – waarschijnlijk oprecht – dat hij de wereld moet redden, die zichzelf ten gronde richt. Hij gelooft in kunstmatige intelligentie en in de ontwikkeling van de mogelijkheid om naar Mars te reizen, waar de mensheid zich kan vestigen en zich opnieuw kan ontwikkelen. Nice doet een verrassende zet: al zit hij in de cel, hij meldt zich als kandidaat voor de presidentsverkiezingen. En weet zeker dat hij zal winnen.

Als hij voor elkaar weet te krijgen dat zijn kleinzoon, Napje3, een superslim joch van een jaar of elf, hem mag bezoeken, wordt al gauw duidelijk dat de president en Peter hem onderschat hebben. Met de president heeft Peter ook een contract: hij mag Nice niet vertellen wat er in de buitenwereld gebeurt. De ontdekking dat hij in feite door beide partijen gebruikt wordt als loopjongen, komt niet eens als een verrassing. Hij is allang niet meer de onafhankelijke journalist die een biografie schrijft, hij is te zeer betrokken geraakt. Het ziet er slecht uit voor de huidige president. Dat wordt duidelijk als de mensen (‘dom volk’, ‘een volk dat geen kranten leest’) de hologramcampagne van Nice enthousiast ontvangen. De beloften van Nice: volledige vrijheid, met eigen keuzes wat alles betreft – geen sociaal netwerk meer. En ja, redding op Mars, als kers op de taart.

Is Nice te stoppen? Kan de president hem nog verslaan?

‘Mensen die het hoogste democratische instituut, de president, in eigen huis bedreigen en alleen met het leger kunnen worden tegengehouden. Ik vrees dat we op de rand van een burgeroorlog staan, veroorzaakt door de rijkste man van ons land. En ik moet dat voorkomen. Het kan afhangen van een paar woorden, een verkeerd gebaar, zweetdruppels die op onzekerheid kunnen wijzen. Ik moet voor de helft van onze kiezers de zekerheid zijn waar ze op rekenen. Met tegenover mij een geniale gek die denkt dat hij de wereld in zijn eentje kan regeren.’

Het is een verhaal dat je met spanning volgt, het leest als een thriller, maar tegelijk besef je, mede doordat je gebeurtenissen die al hebben plaatsgevonden herkent, dat de afloop niet alleen wat betreft het boek spannend is, maar dat dezelfde spanning ook voor de realiteit om ons heen geldt.

De ontknoping? Lees zelf maar… Monkhorst legt de tegenstellingen zeer helder uit, in vlotte dialogen, het wordt nergens zwaar, al is het onderwerp dat wel natuurlijk. Een goed doordachte roman.


Huiveringwekkend actueel

André Oyen op Ansiel

De nieuwe roman ‘President Nice’ van Theo Monkhorst is huiveringwekkend actueel. Zeker nu Donald Trump, tot verbijstering van velen weer gekozen werd tot president stelt men zich ook vragen over de rol van Elon Musk, de geldschieter en promotor van Trump. Musk is de rijkste man ter wereld, bezitter van X, Tesla, SpaceX, Starlink, Neuralink en xAI. Met zoveel bedrijven die zich bezighouden met kunstmatige intelligentie heeft hij alle macht om een hele bevolking te manipuleren. Theo Monkhorst gaat in ‘President Nice’ uit van zo’n egocentrisch en gevaarlijk persoon als Musk. De auteur kiest een uiterst geraffineerde manier om zijn verhaal te vertellen.

De verteller Peter is een journalist die gevraagd wordt om de biografie van Jean Nice (Elon Musk), te schrijven. De Elon Musk-achtige technocraat verblijft op dat ogenblik in de gevangenis. In gesprek met hem leert Peter dat Nice zijn idee over vrijheid wel apart is. Totaal anders zijn de gesprekken die Peter met Alexander, de regerende president heeft. Daar waar Nice slechts oog heeft voor de toekomst en de mogelijkheden daarvan voor zichzelf, ziet Alexander de bedreiging die Nice vormt, ondanks dat hij in een cel zit, zienderogen toenemen.

Nice droomt van Mars, de plek waar zijn bewustzijn in robots door zal leven. Hij meent dat het dankzij alle technologie die hij tot zijn beschikking heeft mogelijk is ook de presidentsverkiezingen te winnen. Maar tenslotte wordt Peter door beide presidentskandidaten gebruikt al heeft hij dat niet direct door. Theo Monkhorst weet heel intelligent ‘President Nice’ tot een uiterst spannende thriller te verwerken.


Enge toekomst

Peter de Rijk in Straatjournaal

De aanloop naar de komende verkiezingen in de Verenigde Staten is verbijsterend, evenals de nasleep van de vorige verkiezing. Er waren de moordaanslagen op Trump, de bestorming van het Capitool, zijn claimen van het presidentschap en het misbruik van de moderne en ouderwetse media om Amerikanen te overtuigen van Trumps ‘gestolen’ overwinning. Het lijkt allemaal een klucht. Toch is de kans groot dat Trump weer gekozen wordt.

Het is de vraag of Elon Musk, de megalomane geldschieter achter Trump, niet veel gevaarlijker is. Musk is immers de rijkste man ter wereld, bezitter van X, Tesla, SpaceX, Starlink, Neuralink en xAI. Met zoveel bedrijven die zich bezighouden met kunstmatige intelligentie heeft hij alle middelen tot zijn beschikking om een hele bevolking te manipuleren. Theo Monkhorst gaat in zijn roman President Nice uit van zo’n egocentrisch persoon als Musk. Wat zou er gebeuren als iemand met zijn intelligentie en fortuin zou streven naar het presidentschap? Journalist Peter krijgt de geweldige kans krijgt om de biografie van Jean Nice te schrijven, de Elon Musk-achtige technocraat die in de gevangenis zit. In gesprek met hem leert Peter dat Nice vrijheid totaal anders beleeft dan anderen. ‘Hier ben ik even vrij als waar ik ook ben. Dat wil zeggen: mijn bewustzijn, het enige wat ertoe doet is niet opgesloten. Het bewustzijn is kenmerkend voor de mens. Daarom kun je een robot met het bewustzijn van een mens zien als een nieuwe evolutie van de mens.’

Nice droomt van Mars, de plek waar zijn bewustzijn in robots door zal leven. Empathie is hem vreemd. Hij meent dat het dankzij alle technologie die hij tot zijn beschikking heeft mogelijk is ook de verkiezingen te winnen. De gesprekken die Nice met de journalist heeft, geven inzicht in zijn rechtlijnig, maar uiterst succesvol denkpatroon. Haaks daarop staat de dialoog die Peter met Alexander, de regerende president heeft. Waar Nice slechts oog heeft voor mogelijkheden die de toekomst biedt, met name voor zichzelf, ziet Alexander een monster in kracht groeien. Het vraagt Peter nogal wat tijd voordat hij inziet dat hij door beide presidentskandidaten gebruikt wordt om inzicht te krijgen in hun tegenstander en die te manipuleren. Nice denkt in algoritmen. Digitale klonen vormen betere versies van hemzelf die overal kunnen opduiken. Kunstmatige intelligentie schrijft zijn teksten en influencers en bloggers staan hem bij. Gaat de oude politiek het wel van deze nieuwevorm van campagne voeren winnen?

Politiek is een onderwerp dat mensen vaak tot gapen brengt. Theo Monkhorst bewijst dat het ook anders kan. President Nice is een spannende thriller die verbaast tot de laatste regel.